Sau thời gian bị gián đoạn bởi dịch Covid-19, chương trình đưa NLĐ đi làm việc thời vụ được Trung tâm Dịch vụ việc làm Thái Bình (Sở Nội vụ) phối hợp với các địa phương của Hàn Quốc tái khởi động lại từ năm 2023. Từ thời điểm đó đến nay, đã có trên 400 NLĐ của tỉnh được chủ sử dụng lao động Hàn Quốc lựa chọn, ký hợp đồng làm việc thời vụ trong lĩnh vực nông nghiệp và ngư nghiệp tại Hàn Quốc. Với mức lương khá cao so với mặt bằng thu nhập tại Việt Nam, chương trình lao động thời vụ đã góp phần giải quyết việc làm, mang lại điều kiện kinh tế tốt hơn cho NLĐ trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, thay vì chấp hành nghiêm hợp đồng lao động, một số lao động đã cố tình bỏ trốn, không trở về nước theo quy định mà ở lại Hàn Quốc làm việc. Từ năm 2023 đến nay, đã có hàng chục lao động bỏ trốn khỏi nơi làm việc ở lại Hàn Quốc cư trú, làm việc bất hợp pháp, số lao động tập trung chủ yếu ở 2 huyện Vũ Thư và Quỳnh Phụ. 

Thời hạn chương trình lao động thời vụ 5 tháng, một số trường hợp có thể được chủ sử dụng lao động Hàn Quốc ký gia hạn thời gian nhưng tối đa được 8 tháng là kết thúc và NLĐ phải trở về nước theo quy định. Việc một số lao động bỏ trốn ở lại Hàn Quốc làm việc, cư trú bất hợp pháp làm ảnh hưởng tiêu cực đến hình ảnh của NLĐ Thái Bình vốn cần cù, chịu khó và đa số chấp hành nghiêm hợp đồng lao động cũng như pháp luật nước sở tại.

Việc bỏ trốn khiến NLĐ rơi vào tình trạng cư trú bất hợp pháp tại Hàn Quốc. Khi đó, họ không được pháp luật bảo vệ, dễ bị chủ sử dụng lao động bóc lột, làm việc quá giờ, không được trả lương đúng quy định hoặc làm việc trong môi trường nguy hiểm mà không có bất kỳ quyền lợi nào về bảo hiểm hay an toàn lao động. Ngoài ra, nếu bị phát hiện, NLĐ sẽ bị trục xuất về nước, bị cấm nhập cảnh vào Hàn Quốc trong thời gian dài hoặc vĩnh viễn. Tệ hơn, họ có thể bị xử phạt hành chính tại Hàn Quốc theo quy định pháp luật hiện hành. Khi NLĐ bỏ trốn, gia đình tại quê nhà có thể phải gánh chịu hậu quả pháp lý hoặc kinh tế. Tình trạng này cũng làm giảm niềm tin từ phía Hàn Quốc đối với NLĐ của tỉnh, dẫn đến việc thắt chặt quy trình tuyển chọn, giảm chỉ tiêu tiếp nhận, hoặc thậm chí tạm dừng chương trình hợp tác một thời gian. Ông Lê Văn Côn, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Thái Bình cho biết: Vừa qua, có những trường hợp của huyện Vũ Thư và Quỳnh Phụ bỏ trốn khỏi nơi làm việc ra ngoài cư trú bất hợp pháp nên phía Hàn Quốc đã quyết định không tuyển chọn NLĐ của 2 địa phương này sang làm việc. Đó thực sự là điều rất buồn và đáng lên án bởi ý thức, trách nhiệm không tốt của một số cá nhân đã làm ảnh hưởng rất lớn đến quyền lợi và cơ hội của đại đa số những NLĐ khác có nhu cầu tham gia chương trình, khiến cơ hội ra nước ngoài làm việc hợp pháp của nhiều NLĐ ở 2 địa phương này bị thu hẹp.

Ông Nguyễn Huy Hóa, công chức lao động - thương binh và xã hội xã Quỳnh Hồng (Quỳnh Phụ) chia sẻ: Xã Quỳnh Hồng hiện có khoảng trên 8.000 người trong độ tuổi lao động. Những năm gần đây, chương trình lao động thời vụ đã góp phần giải quyết việc làm cho nhiều lao động ở địa phương. Đây thực sự là cơ hội để người dân trong xã có dịp nâng cao thu nhập, cải thiện kinh tế gia đình. Khi nhận được thông báo về trường hợp NLĐ của địa phương bỏ trốn tại Hàn Quốc, chúng tôi đã thông báo đến gia đình, đồng thời tuyên truyền đến các thành viên trong gia đình vận động, kêu gọi người thân đang cư trú bất hợp pháp cần nhanh chóng trở về nước. Chúng tôi rất sát sao và quyết liệt vấn đề này bởi nếu không giải quyết tốt thì những NLĐ khác của địa phương sẽ bị ảnh hưởng và mất đi cơ hội sang Hàn Quốc làm việc thời vụ.

Ông Đỗ Huy Duy, công chức lao động - thương binh và xã hội xã Vũ Hội (Vũ Thư) cho biết: Với trường hợp NLĐ của địa phương bỏ trốn tại Hàn Quốc, chính quyền xã đã xuống tận hộ gia đình làm việc cũng như nhiều lần mời lên UBND xã tuyên truyền để gia đình vận động người thân bên Hàn Quốc trở về nước. Xã Vũ Hội có truyền thống xuất khẩu lao động nên chúng tôi luôn xác định việc tuyên truyền để người dân tuân thủ quy định khi đi làm việc ở nước ngoài là nhiệm vụ rất quan trọng bởi việc vi phạm hợp đồng sẽ ảnh hưởng lớn đến cơ hội xuất khẩu lao động của địa phương.

Việc một số NLĐ đặt lợi ích cá nhân lên trên đã ảnh hưởng tiêu cực đến cộng đồng và cơ hội việc làm của hàng nghìn người khác đang mong muốn được đi làm việc tại Hàn Quốc. Hiện nay, Trung tâm Dịch vụ việc làm Thái Bình đang phối hợp với các ban, ngành liên quan và các địa phương tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền; đồng thời thực hiện các giải pháp vận động NLĐ đang cư trú bất hợp pháp về nước, nhất là các huyện có nhiều lao động bỏ trốn.

Lãnh đạo Trung tâm Dịch vụ việc làm Thái Bình quán triệt người lao động cần chấp hành nghiêm hợp đồng lao động và pháp luật nước sở tại khi sang Hàn Quốc làm việc thời vụ. 

Đỗ Hồng Gia