Bạo lực nhắm vào hạ tầng dầu khí và đe dọa phong tỏa Eo biển Hormuz - tuyến vận tải dầu mỏ huyết mạch của thế giới, đã đẩy giá dầu tăng mạnh, nguy cơ khủng hoảng năng lượng đang hiện hữu.

Ngay sau khi Israel tiến hành loạt tấn công nhằm vào cơ sở hạt nhân và dầu khí của Iran, giá dầu Brent tăng hơn 7%, đạt mức 74,23 USD/thùng. Trong khi đó, giá dầu WTI tại Mỹ ở ngưỡng 72,98 USD/thùng (mức cao nhất trong vòng 4 tháng qua).

Căng thẳng địa chính trị leo thang giữa Israel và Iran từ ngày 13/6 khiến các nhà đầu tư lo ngại sâu sắc về nguy cơ gián đoạn nguồn cung, đặc biệt trong bối cảnh Iran là nhà sản xuất dầu lớn của thế giới và chủ yếu xuất khẩu qua đảo Kharg - nơi đang bị đe dọa tấn công.

Công ty tư vấn năng lượng Ritterbusch and Associates nhận định: “Thị trường dầu đang trong trạng thái chờ đợi, khi xung đột giữa Israel và Iran vẫn chứa đựng nhiều dấu hỏi. Theo đó, giá dầu Brent có thể tăng vọt lên 83 USD/thùng, hoặc lao dốc về mức 68 USD/thùng”.

Những lo ngại về nguy cơ Eo biển Hormuz bị đóng cửa cũng đang gia tăng, bởi nếu đóng cửa eo biển này sẽ làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu, vì 20% khối lượng dầu thô của thế giới được vận chuyển qua kênh hẹp nối Vịnh Ba Tư với Biển Arab. Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO) ngay lập tức kêu gọi các hãng vận tải biển đánh giá tình hình an ninh trước khi quyết định đi qua Eo biển Hormuz.

Phát biểu tại cuộc họp an toàn thường niên của IMO ngày 18/6, Tổng thư ký IMO Arsenio Dominguez nêu rõ việc giải quyết xung đột không nằm trong phạm vi thẩm quyền của IMO, nhưng cơ quan này sẽ hành động trong trường hợp có tác động tiêu cực đến hoạt động vận chuyển.

Các chuyên gia tại ngân hàng ING cảnh báo, nếu luồng vận chuyển qua eo biển Hormuz bị gián đoạn, giá dầu có thể tăng vọt lên 120 USD/thùng. Iran hiện là nước sản xuất dầu lớn thứ ba trong Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC), với sản lượng khoảng 3,3 triệu thùng/ngày.

Cũng tại cuộc họp của IMO ngày 18/6, nhiều ý kiến lo ngại việc Israel tấn công nhà máy lọc dầu và mỏ khí đốt trên bờ biển Asaluyeh sẽ gây nguy hiểm trực tiếp đến an ninh hàng hải quốc tế và chuỗi cung ứng năng lượng toàn cầu, khiến nguy cơ leo thang trên biển sẽ trở nên cấp bách. Giới chuyên gia nhận định, nếu căng thẳng tiếp tục leo thang và Iran hiện thực hóa lời đe dọa phong tỏa Eo biển Hormuz sẽ khiến không chỉ giá dầu mà toàn bộ chuỗi cung ứng năng lượng bị ảnh hưởng.

Hệ quả là lạm phát toàn cầu có nguy cơ tái bùng phát, khi đó, các ngân hàng trung ương lớn như Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED), Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) có thể sẽ phải hoãn lại lộ trình giảm lãi suất do áp lực giá năng lượng, qua đó làm chậm đà phục hồi kinh tế toàn cầu. Trong khi đó, nhiều nền kinh tế châu Á như Ấn Độ, Pakistan, Indonesia và Bangladesh phụ thuộc nhiều vào dầu nhập khẩu từ Trung Đông được vận chuyển qua Eo biển Hormuz.

Trung Quốc dù có nguồn cung đa dạng hơn, vẫn sẽ chịu ảnh hưởng do chi phí vận tải và bảo hiểm tăng cao nếu vùng Vịnh trở thành điểm nóng quân sự. Tại Australia (quốc gia không nhập khẩu dầu trực tiếp từ Iran) giá nhiên liệu trong nước cũng được dự báo sẽ tăng trong những tuần tới do chịu tác động từ các chỉ số giá quốc tế. Khi đó, chi phí vận tải, nông nghiệp, hàng không và xây dựng đều có thể tăng, kéo theo áp lực lạm phát.

Nếu không có những nỗ lực ngoại giao kịp thời nhằm hạ nhiệt căng thẳng, cuộc khủng hoảng hiện nay ở Trung Đông và vùng Vịnh có thể đẩy kinh tế thế giới rơi vào trạng thái bất ổn mới, trong bối cảnh nhiều nền kinh tế vẫn đang chật vật hồi phục sau đại dịch và các cú sốc thương mại trước đó.

Theo: nhandan.vn